اجرای بزرگ‌ترین طرح آبرسانی روستایی در سیستان‌وبلوچستان

جهاد آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان طرحی که با همت وزارت نیرو برای تأمین آب پایدار کلیه روستاهای فاقد آب استان و یا دارای تنش آبی در حال اجراست، بزرگ‌ترین طرح آبرسانی به لحاظ حجم عملیات و گستردگی جغرافیایی به‌گونه‌ای که تمام شهرستان‌های استان را در بر خواهد گرفت.

در این راستا علیرضا قاسمی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان در خصوص اقدامات صورت‌گرفته در حوزه آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان به گفتگو تفصیلی با پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» پرداخت.

لطفاً درباره ابعاد کلی طرح جهاد آبرسانی به روستاهای سیستان و بلوچستان توضیح دهید؟
طرح جهاد آبرسانی با هدف تأمین آب پایدار برای ۲ هزار و ۳۵۱ روستای فاقد آب یا دارای تنش آبی در سراسر استان سیستان و بلوچستان در حال اجراست؛ این طرح شامل بیش از ۷ هزار کیلومتر لوله‌گذاری در خطوط انتقال و شبکه توزیع است و تمام شهرستان‌های استان را در بر می‌گیرد.

تاکنون چه اقداماتی در قالب این طرح انجام شده است؟در قالب این طرح، پروژه‌های متعددی با همکاری قرارگاه امام حسن مجتبی (ع)، مجمع خیرین آبرسان و طرح ملی مجتمع‌های آبرسانی روستایی کشور اجرا شده است.

جزئیات اقدامات انجام‌شده در همکاری با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) چیست؟
در این بخش، آبرسانی به یک هزار و ۷۵۱ روستا با جمعیت ۵۵۴ هزار نفر در دستور کار قرار دارد. تاکنون ۱۴۵۰ کیلومتر لوله‌گذاری انجام شده و شبکه توزیع برای ۳۰۰ روستا اجرا شده است که بیش از ۹۰ روستا به بهره‌برداری رسیده‌اند. مبلغ قرارداد این بخش ۴۸۳۰ میلیارد تومان است.

در بخش خیرین آبرسان چه اقداماتی انجام شده است؟
در این بخش، آبرسانی به ۲۵۰ روستا با جمعیت ۵۱ هزار نفر با اعتباری بالغ بر ۷۵۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. تاکنون عملیات اجرایی برای ۴۴ روستا آغاز شده و برای ۴۲ روستا لوله‌گذاری انجام شده است. در حال حاضر، ۳۲ روستا وارد مدار بهره‌برداری شده‌اند.

طرح ملی مجتمع‌های آبرسانی روستایی چه روستاهایی را پوشش می‌دهد؟
این طرح برای آبرسانی به ۳۵۰ روستای فاقد آب آشامیدنی با جمعیت ۷۰ هزار نفر اجرا می‌شود و ۱۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. همچنین، در اردیبهشت ۱۴۰۲ با حضور رئیس‌جمهور، شبکه آب شرب ۱۵۵ روستا با جمعیت ۶۲ هزار نفر به بهره‌برداری رسید.

مجموع عملیات پیش‌بینی‌شده در طرح جهاد آبرسانی شامل چه اقداماتی است؟
در مجموع، ۸ هزار و ۲۰۰ کیلومتر لوله‌گذاری خطوط انتقال و شبکه توزیع، احداث ۲۳۰ هزار مترمکعب مخزن ذخیره و اجرای سایر زیرساخت‌های لازم طی مدت سه سال انجام خواهد شد؛ پیش‌بینی می‌شود شاخص بهره‌مندی از آب شرب در روستاهای استان به ۹۵ درصد افزایش یابد.

برای تأمین آب اضطراری در سیستان و زاهدان چه اقداماتی انجام شده است؟
چندین پروژه مهم در این حوزه اجرا شده که شامل حفر و تجهیز ۱۵ حلقه چاه عمیق در محدوده حرمک با ظرفیت برداشت ۴۵۰ لیتر در ثانیه، حفر ۳۵ حلقه چاه در هامون هیرمند با ظرفیت هزار و ۲۵۰ لیتر در ثانیه و حفر ۱۵ حلقه چاه در محدوده شیله با ظرفیت ۴۰۰ لیتر در ثانیه است؛ همچنین، هشت حلقه چاه عمیق برای ذخیره در دوران بهره‌برداری در منطقه هامون هیرمند حفر شده است.

آیا خطوط انتقال آب نیز در این پروژه‌ها پیش‌بینی شده است؟
بله، اجرای خطوط انتقال آب به طول ۹۵ کیلومتر با لوله‌هایی از قطر ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌متر، احداث ۱۰۵ کیلومتر جاده دسترسی به چاه‌ها، اجرای ۱۱۰ کیلومتر خطوط انتقال برق و نصب تجهیزات مرتبط از دیگر اقدامات مهم در این طرح است.

در مورد پروژه احداث کارخانه آب‌شیرین‌کن توضیح دهید؟
این کارخانه با ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز در زمینی به مساحت ۸ هکتار در حال احداث است؛ تجهیزات کامل شیرین‌سازی شامل ممبران‌ها، پمپ‌های فشار قوی، تأسیسات فلاشینگ و سایر تجهیزات الکتریکال و مکانیکال خریداری و نصب شده‌اند.

جزئیات ساخت و زیرساخت‌های این کارخانه چیست؟
سه سوله بزرگ برای نصب و راه‌اندازی تجهیزات در حال احداث است که ظرفیت تصفیه ۳۵ و ۳۰ هزار مترمکعب آب را دارند؛ همچنین، یک مخزن ذخیره بتنی به حجم ۱۰ هزار مترمکعب و ایستگاه پمپاژ آب خام با ظرفیت هزار و ۶۵۰ لیتر در ثانیه ساخته خواهد شد. سایر زیرساخت‌ها شامل ساختمان برق، ساختمان اداری، محوطه‌سازی و احداث خطوط انتقال آب خام و پساب نیز در دستور کار قرار دارد.

آیا مطالعات جدیدی برای تأمین منابع آب انجام شده است؟
بله، مطالعات امکان برداشت آب از محدوده لواریاب با حفر هشت حلقه چاه عمیق در حال انجام است تا منابع جدیدی برای تأمین آب شرب پایدار استان شناسایی شود.

در مجموع، چه چشم‌اندازی برای آینده آبرسانی در سیستان و بلوچستان پیش‌بینی می‌کنید؟
با اجرای کامل طرح جهاد آبرسانی و پروژه‌های مکمل، انتظار داریم که بخش عمده‌ای از مشکلات کمبود آب در روستاهای استان برطرف شود و شاخص بهره‌مندی از آب شرب به ۹۵ درصد افزایش یابد؛ این اقدام گامی بزرگ در راستای توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی مردم استان خواهد بود.

درباره مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در حوزه آبرسانی در شمال استان توضیح دهید؟
یکی از اقدامات مهم، اجرای خط انتقال آب از هیرمند به قرقری به طول ۱۶ کیلومتر و رفع تنش آبی ۳۱۰ روستا در منطقه هیرمند است که خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ به پیشرفت فیزیکی ۱۰۰ درصد رسیده است؛ همچنین، خط انتقال ۷۰۰ میلی‌متری قلعه‌نو به تصفیه‌خانه روستایی متصل شده که باعث افزایش ۱۳۰ لیتر در ثانیه آب در این تصفیه‌خانه شده است. این اقدام با اعتباری بالغ بر ۵ میلیارد تومان انجام شده است.

آیا اقدامی برای استفاده از ظرفیت خطوط شهری برای تأمین آب روستاها انجام شده است؟
بله، با بهره‌گیری از خطوط شهری، ظرفیت تأمین آب در شهرستان‌های زابل، نیمروز و هامون افزایش یافته و ۳۶۰ لیتر بر ثانیه به ظرفیت تأمین آب روستایی اضافه شده است. همچنین، با اجرای دایک، نصب چهار دستگاه بارج شناور و تجهیزات پمپاژ، آب چاه نیمه‌های شماره یک و سه به ایستگاه پمپاژ روستایی هدایت شده است که برای این پروژه ۱۰ میلیارد تومان هزینه شده است.

آیا در زمینه بهبود کیفیت آب هم اقداماتی صورت‌گرفته است؟
بله، ارتقای کیفی تصفیه‌خانه زهک با خرید و نصب سامانه ازن‌زنی به مبلغ ۱۲۰ میلیارد ریال انجام شده است. همچنین، اصلاح و توسعه شبکه آب شرب ۶۸ روستا در قالب جهاد آبرسانی در حال انجام است که تاکنون ۴۸ روستا تکمیل شده و عملیات اجرایی برای ۱۰ روستا در زهک آغاز شده است.

در خصوص خطوط انتقال جدید چه پروژه‌هایی در دست اجراست؟
عملیات اجرایی خطوط انتقال اصلی طرح بازنگری از چاه نیمه تا تصفیه‌خانه و از زهک تا سایت گل‌آباد آغاز شده است؛ این خطوط با لوله‌هایی به قطر یک هزار و ۴۰۰ و ۷۰۰ میلی‌متر اجرا می‌شوند که تاکنون هفت کیلومتر آن تکمیل شده است. همچنین، ۳۰ کیلومتر شبکه توزیع و ۲۷ کیلومتر از خطوط انتقال آب مجتمع سفیدابه در شهرستان نیمروز با پیشرفت ۱۰۰ درصد به پایان رسیده است.

در زمینه اصلاح شبکه‌های توزیع و رفع تنش آبی چه اقداماتی انجام شده است؟
رفع تنش آبی در تعدادی از روستاهای شهرستان‌های هیرمند، نیمروز و زابل از طریق اجرای خطوط انتقال و تعویض شیرآلات معیوب انجام شده است. همچنین، ۲۷۰ کیلومتر اصلاح و توسعه شبکه توزیع و خطوط فرعی در روستاهای منطقه سیستان در قالب جهاد آبرسانی اجرا شده است.

در حوزه تأمین آب از منابع جدید، چه پروژه‌هایی در دست اجراست؟
یکی از مهم‌ترین اقدامات، طراحی و نصب انواع پمپ‌های مختلف در چاه نیمه شماره سه و ساخت سه دستگاه بارج شناور برای برداشت آب از نقاط مختلف این چاه نیمه است؛ همچنین، بیل دو زیست از آذربایجان غربی به استان منتقل شده و در چاه نیمه شماره سه برای جابه‌جایی پمپ‌ها و لایروبی محل‌های برداشت آب مورد استفاده قرار گرفته است.

در مرکز استان، چه اقداماتی برای تأمین آب انجام شده است؟
در زاهدان، ۲۴۵ مورد مناقصه و استعلام بها برای حفاری ۲۷۴ حلقه چاه برگزار شده که تاکنون ۲۳۲ حلقه چاه دستی و دستگاهی حفر شده و ۴۲ مورد دیگر در حال حفاری است؛ همچنین، ظرفیت شیرین‌سازی آب در زاهدان به میزان ۱۵ هزار مترمکعب افزایش یافته که در مجموع، توان شیرین‌سازی آب را به ۴۱ هزار مترمکعب در شبانه‌روز رسانده است. این پروژه با سرمایه‌گذاری ۶۲ میلیارد تومان انجام شده است.

آیا پروژه‌ای برای اصلاح شبکه‌های آب شرب شهری اجرا شده است؟
بله، عملیات اصلاح و توسعه شبکه آب شرب در پهنه شمالی شهر زاهدان (همت‌آباد، قاسم‌آباد، شیرآباد و رسالت) به طول ۲۰ کیلومتر با صرف اعتباری بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان تکمیل شده است.

در سایر شهرستان‌های استان چه اقداماتی برای افزایش ظرفیت تأمین آب انجام شده است؟
تجهیز و وارد مدار کردن دو حلقه چاه در خط انتقال مجتمع آبرسانی دشت سراوان که منجر به افزایش ۵۰ لیتر بر ثانیه ظرفیت تولید آب شده است.

همچنین حفر و تجهیز پنج حلقه چاه و بازسازی ایستگاه پمپاژ کلچات در شهرستان خاش با اعتباری معادل ۳۰ میلیارد تومان، شروع عملیات اجرایی خط انتقال آب از کارواندر به خاش به طول ۷۲ کیلومتر که تاکنون ۱۰ کیلومتر آن اجرا شده است، همچنین حفر ۲۲۳ حلقه چاه دستگاهی و دستی در سطح شهرها و روستاهای استان انجام شده است.

آیا در حوزه نوار ساحلی و جنوب استان نیز طرح‌های مهمی در دست اجراست؟
بله، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های در حال اجرا، فاز سوم نمک‌زدایی چابهار و کنارک است؛ این طرح شامل افزایش ظرفیت شیرین‌سازی آب دریا به میزان ۵۰ هزار مترمکعب در روز برای رفع کمبود آب در شهرهای چابهار و کنارک است.

این پروژه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
فاز اول اجرایی این پروژه به ظرفیت ۲۵ هزار مترمکعب در روز آغاز شده و شامل تأمین برق موردنیاز، اجرای خط انتقال آب به چابهار، تجهیز ایستگاه پمپاژ جدید، لایروبی آبگیر و تأمین آب خام است؛ برآورد تقریبی سرمایه‌گذاری این پروژه ۳ هزار میلیارد ریال است که توسط شرکت نورویژه و با مشارکت در تأمین مالی و اجرای آن در حال انجام است.

در مجموع، چه چشم‌اندازی برای آینده آبرسانی در استان متصور هستید؟
با اجرای این طرح‌های گسترده در حوزه‌های مختلف استان، انتظار می‌رود که مشکلات تأمین آب به طور قابل‌توجهی کاهش یابد. توسعه شبکه‌های انتقال و توزیع، احداث تصفیه‌خانه‌های جدید و افزایش ظرفیت شیرین‌سازی آب، منجر به ارتقای شاخص بهره‌مندی از آب شرب در استان خواهد شد؛ هدف ما این است که با بهره‌برداری از این پروژه‌ها، کیفیت زندگی مردم استان بهبودیافته و دسترسی پایدار به آب شرب سالم برای تمامی روستاها و شهرهای استان فراهم شود.

یکی از پروژه‌های مهم در جنوب استان، افزایش ظرفیت نمک‌زدایی در چابهار است. در این خصوص توضیح بفرمایید؟
با توجه به نیاز شدید شهرهای ساحلی به آب شرب، توافقی در چارچوب الحاقیه افزایش ظرفیت نمک‌زدایی به قراردادهای موجود انجام شد که تحت عنوان «فاز سوم نمک‌زدایی چابهار» اجرایی شده است؛ این پروژه در راستای تأمین آب پایدار برای چابهار و کنارک اجرا می‌شود.

اتصال ۳۵۰ روستا به سد زیردان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های آبرسانی در جنوب استان است؛ وضعیت این پروژه چگونه است؟
این پروژه در شهرستان‌های چابهار، قصرقند و دشتیاری اجرا شده است. در بخش مرکزی چابهار، از ۵۷ روستا تنها هفت روستا باقی‌مانده که عملیات اجرایی آن‌ها در حال آغاز است؛ تاکنون از محل طرح جهاد آبرسانی ۳۸۰ کیلومتر لوله‌گذاری انجام شده و تست و ساخت حوضچه‌ها نیز در حال انجام است.

در حوزه خطوط انتقال آب چه اقداماتی انجام شده است؟
اجرای خط انتقال آب از لاتیدان به روستاهای بخش مرکزی چابهار و آبرسانی به اولین روستاهای این منطقه، شامل ۵ روستای دمبدف، اصلاح خط انتقال آب‌شیرین‌کن کنارک تا منطقه آزاد به طول ۲۲ کیلومتر که ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و در مرحله بهره‌برداری آزمایشی قرار دارد، تکمیل و بهره‌برداری از خط انتقال زیردان در محدوده پلیس‌راه تا پایانه بار به طول ۹.۸ کیلومتر، افزایش ظرفیت شیرین‌سازی آب دریا به میزان ۲۵ هزار مترمکعب توسط سرمایه‌گذار؛ تاکنون امکان افزایش ۱۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز فراهم شده است.

همچنین آبرسانی به روستاهای نوار ساحلی دشتیاری با تأمین آب و اجرای شبکه توزیع در روستاهای بریس، پسابندر، پشت، گواتر و شم‌ها برای ۷ هزار و ۳۰۰ نفر از طریق آب‌شیرین‌کن هزارمترمکعبی پسابندر که تاکنون ۸۰ درصد خطوط انتقال بین روستاها اجرا شده و روستای پسابندر به آب‌شیرین‌کن متصل شده است.

اجرای خط انتقال از پسابندر به بریس به طول هفت کیلومتر با اعتباری ۷۰ میلیارد تومانی، اجرای شبکه توزیع و خطوط انتقال مجتمع هشت روستایی طیس کوپانها با جمعیت ۵ هزار نفر که در مرحله بهره‌برداری قرار دارد؛ تکمیل خط انتقال از تصفیه‌خانه پایین‌دست سد پیشین تا مخزن هوتگت با لوله ۸۰۰ میلی‌متری جی‌آرپی که تاکنون ۲۸ کیلومتر لوله‌گذاری انجام شده است.

در زمینه تصفیه و بهبود کیفیت آب چه اقداماتی انجام شده است؟
بازسازی، خرید و نصب هشت پکیج تصفیه آب در محل تصفیه‌خانه‌های پیرسهراب و بند شیرگواز؛ تصفیه‌خانه پیرسهراب در مرحله بهره‌برداری و تصفیه‌خانه شیرگواز در مرحله بهره‌برداری آزمایشی است.

اجرای خط انتقال مجتمع فضل‌اللهی که پیمانکار آن شرکت سرند گلوبال مشخص شده و ۱۵ کیلومتر لوله‌گذاری، اجرای خط انتقال مجتمع خیرآباد توسط شرکت خط لوله هامون که تاکنون ۱۲ کیلومتر، اجرای خط انتقال مجتمع بندینی به طول ۷ کیلومتر که به بهره‌برداری رسیده است، تکمیل مجتمع هنزم و زیردان با ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی که پیش‌بینی می‌شود تا شهریورماه تکمیل گردد.

پروژه‌های جهاد آبرسانی در چابهار شامل چه مناطقی است؟
اجرای شبکه آب شرب در بخش مرکزی چابهار شامل کمب، ورمین، وشنام‌ها و کمبل سلیمان، اجرای خط انتقال و شبکه توزیع مجموعه پُزم، تیاب و مچان که تاکنون ۶ کیلومتر خط انتقال و ۲۲ کیلومتر شبکه توزیع اجرا شده و در مرحله بهره‌برداری قرار دارد.

همچنین شروع عملیات احداث ۲۵ هزار مترمکعب مخزن ذخیره برای مجتمع آبرسانی زیر مجموعه سد پیشین که در قالب جهاد آبرسانی در مناطق سه‌راهی نگور، اسلام‌آباد و دمبدف آغاز شده است.

با توجه به کمبود منابع آبی، آبرسانی سیار چگونه مدیریت می‌شود؟
۹۲۰ روستا در سطح استان از طریق ۱۱۸ دستگاه ماشین آبرسانی سیار تحت پوشش قرار گرفته‌اند؛ از این تعداد، ۶۳ دستگاه دولتی و مابقی استیجاری هستند.

طی سه سال اخیر، ۲۵ دستگاه ماشین جدید وارد مدار بهره‌برداری شده است تا کیفیت خدمات‌رسانی افزایش یابد.

در مجموع، اجرای این پروژه‌ها چه تأثیری بر وضعیت آب استان خواهد داشت؟
این اقدامات باعث افزایش ظرفیت تأمین آب پایدار برای روستاها و شهرهای ساحلی شده و بخش زیادی از تنش آبی مناطق جنوب استان را کاهش داده است؛ علاوه بر این، توسعه تصفیه‌خانه‌ها، خطوط انتقال، شبکه‌های توزیع و تأمین آب‌شیرین‌کن‌ها، موجب افزایش کیفیت آب شرب و کاهش وابستگی به منابع محدود آب سطحی خواهد شد.

با بهره‌برداری کامل از این پروژه‌ها، شاهد تحول بزرگی در آبرسانی پایدار و عادلانه به مناطق روستایی و شهری استان خواهیم بود.

انتهای خبر/