ضرورت تشکیل شورای همکاری پدافند جنگ آب در تقابل با مناقشات آبی افغانستان

در میان ولایت های غربی افغانستان، ولایت نیمروز دارای کم ترین میزان جمعیت پشتون است، بنابراین انحراف آب رودخانه هیرمند توسط بند کمال خان و احداث کانال‌های انحراف و انتقال آب ترکو و قلعه افضل به منظور کوچ اجباری بومیان این ولایت و احیای ۴۹ هزار هکتار از اراضی گودزره و اسکان ۴۹ هزار خانواده پشتون در این اراضی در راستای این سیاست رخ داده است.

چالش بعدی حاکمیت پشتون در مناطق شمالی افغانستان است که در این راستا کانال قوش تپه با ظرفیت ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال و تبدیل ۶۰۰ هزار هکتار زمین دیمی‌ به اراضی کشاورزی در حال احداث است که در این خصوص رؤسای جمهور تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان در عشق آباد گرد هم آمدند و طی بیانیه احداث کانال قوش تپه را مورد انتقاد قرار دادند.

چندی قبل عده­‌ای از ساکنان شهرستان قوش تپه مدعی شدند که امارت اسلامی آنها را مجبور به کوچ اجباری کرده است، هر چند سخنگوی طالبان در توییتی این ادعا را رد کرده و مدعی شد که انتشار اخباری مبنی بر کوچ اجباری مردم جوزجان حقیقت ندارد. از طرفی توافق دولت پاکستان با طالبان افغانستان مبنی بر انتقال تعدادی از نیروهای گروه طالبان پاکستان یا تحریک طالبان پاکستان (TTP) به درون مناطق داخلی و شمال افغانستان منتشر شده که نشان می‌دهد بخشی از این گروه پشتون‌تبار به ولایت های شمالی با بافت قومیتی تاجیک و ازبک منتقل خواهند شد. احتمال داده شده که برخی از اراضی کشاورزی پیرامون کانال قوش تپه به این مهاجران تحویل خواهد شد، با توجه قدرت جبهه مقاومت ملی افغانستان در شمال این کشور، تغییر بافت جمعیتی و ایجاد موازنه قدرت برای افغانستان به شدت حیاتی است.

پاکستان در خصوص تحرکات آبی افغانستان قاطعانه برخورد کرده، اما در صورت کنترل آب های رودخانه کابل که سرچشمه رودخانه سند محسوب می‌شود، به چالش بزرگی برای امنیت غذایی منطقه تبدیل خواهد شد.

مناقشات آبی میان افغانستان و کشورهای همسایه اش، پیامدهای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری بر روی کشورهای همسایه داشته اشت، از آنجا که افغانستان یک کشور محصور در خشکی است و برای تامین کالاهای اساسی و انرژی به کشورهای همسایه نیازمند است و از طرفی با تمامی این کشورها به جز چین مناقشه آبی دارد، بنابراین تشکیل شورای همکاری آبی کشورهای همسایه یک اقدام استراتژی و ضروری برای فشار بر افغانستان به منظور انعقاد معاهده بر روی تمامی رودخانه‌های فرامرزی این کشور به شمار می رود.

فرشید عابدی